BIOS အေၾကာင္း

အေရးပါေသာ္လည္း သံုးစြဲသူေတြ ေမ့ေနတဲ့ BIOS

ဒီပို႔စ္က အက်ိဳးမ်ားေတာ့ က်ေနာ္သိမ္းထားတာၾကာခဲ့ပါျပီ UCSY-CYBER | Students Community-ကြန္ပ်ဴတာတaကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတာ္သားမ်ားဖိုရမ္ကေနယူထားတာပါ။

အခုလိုအပ္မည့္သူမ်ားကို ျပန္ေ၀ငွေပးလိုက္တယ္။

BIOS သည္ ကြန္ပ်ဴတာတစ္လုံး သက္၀င္ လႈပ္ရွားေစဖို႔ မရွိမျဖစ္ေသာ အရာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူက ျပႆနာ ေပးခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူေတြက BIOS အလုပ္ လုပ္ဖုိ႔ထက္ Windows အလုပ္ လုပ္ဖုိ႔ Hardware အလုပ္ လုပ္ဖုိ႔ကိုသာ ပိုၿပီး စိတ္၀င္စား ၾကသည္။ BIOS ၏ အရွည္ေကာက္မွာ Basic Input/Output System ျဖစ္သည္။ BIOS ပ႐ိုဂရမ္သည္ Motherboard ေပၚရွိ သီးျခား Romchip တစ္ခုထဲတြင္ ရွိပါသည္။ BIOS သည္ စက္ႏိုးမႈကို အစျပဳေပးသည့္ Program ျဖစ္သည္။ 

Hardware ေကာင္းမေကာင္း စစ္ေဆးေပးမည့္ Program ျဖစ္သည္။ အေျခအေန အားလုံး အဆင္ေျပလွ်င္ Windows ကို ဆြဲတင္ေပးမည့္ Program လည္း ျဖစ္သည္။ 

 BIOS ကို Central Configuration Instruction မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး ယင္းတုိ႔ကုိ PC ROM ထဲတြင္ သိုေလွာင္ထားသည္။ Rom ထဲတြင္ သုိေလွာင္ထားေသာ ပ႐ဂုိရမ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ROM BIOS ဟုလည္း ေခၚသည္။ ကြန္ပ်ဴတာ ေခတ္ဦးက BIOS ပ႐ိုဂရမ္သည္ အေသျဖစ္ေသာ္လည္း ၂၁ ရာစုထဲရွိ ကြန္ပ်ဴတာတုိ႔တြင္ BIOS ဆုိသည္မွာ အဆင့္ျမႇင့္၍ရေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ၍ ရေသာ ပ႐ုိဂရမ္ ျဖစ္လာပါသည္။ ထုိသုိ႔ အဆင့္ျမႇင့္ႏုိင္ရန္ User Programmable BIOS Chip ကုိ အသုံးျပဳမွသာ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ BIOS ပ႐ိုဂရမ္ အတြင္းရွိ Instruction မ်ားသည္ ကြန္ပ်ဴတာ တစ္လုံး အဆင္ေျပေျပ အလုပ္ လုပ္ေစဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။ ယင္းတုိ႔သည္ ကြန္ပ်ဴတာရွိ Motherboard, Monitor, Keyboard Disk Drive မ်ားႏွင့္လည္း ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္သည္။ BIOS ကို Rornchip ထဲတြင္ သုိေလွာင္ထားၿပီး ယင္း Chip ရွိ အခ်က္အလက္မ်ား မေပ်ာက္ပ်က္ရန္ နာရီသုံး လစ္သီယမ္ ဓာတ္ခဲ အျပား၀ုိင္း တစ္ခုျဖင့္ စြမ္းအင္ေပး၍ ထိန္းသိမ္းသည္။ စြမ္းအင္ ပုံမွန္ ေပးထားျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္းမွာ ကြန္ပ်ဴတာမွ ျပေသာအခ်ိန္ႏွင့္ ျပကၡဒိန္ကုိ မွန္ကန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားဖုိ႔ ျဖစ္သည္။

 BIOS အတြက္ စြမ္းအင္ေပးေသာ ဘက္ထရီကို CMOS ဘက္ထရီဟု ေခၚသည္။ အဆိုပါ ဘက္ထရီသည္ ပုံမွန္အားျဖင့္ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ အသုံးခံပါသည္။ ဘက္ထရီ စြမ္းအားက်လာလ်င္ ပထမဆုံး ကြန္ပ်ဴတာရွိ နာရီ အခ်ိန္မွန္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ အလြန္အမင္း စြမ္းအား က်လာလ်င္ BIOS ေၾကာင္သည္အထိ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္တုိင္း ဘက္ထရီ အသစ္လဲေပးမည္ ဆုိက ပိုေကာင္းပါသည္။ BIOS ထဲရွိ အခ်ဳိ႕ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို မိမိစိတ္ႀကိဳက္ ျပဳျပင္ႏုိင္သည္။

 ဥပမာ-Boot Order ႏွင့္ Power Saving ကိစၥမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ကြန္ပ်ဴတာကို ပါ၀ါ ဖြင့္ေပးၿပီးသည္ႏွင့္ BIOS ထဲ၀င္ရန္ ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Del Key သုိ႔မဟုတ္ F2 ကုိ ႏွိပ္ရေလ့ ရွိပါသည္။ 
BIOS ထဲမွ Instruction မ်ားသည္ ပါ၀ါဖြင့္ၿပီးသည္ႏွင့္ ခ်က္ျခင္းစ၍ အလုပ္ လုပ္သည္။ BIOS Configuration Screen မ်ားသည္ Motherboard အမ်ဳိးအစားကုိ လုိက္၍ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု တူညီမည္ မဟုတ္ပါ။ BIOS ကို အခ်ဳိ႕က CMOS Setting ဟုလည္း ေခၚၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း နည္းပညာအရမူ တစ္ထပ္တည္း တူသည္ဟု ေျပာ၍ မရပါ။ BIOS Setup ထဲ၀င္ရန္ ႏွိပ္ရန္ Key မသိပါက Motherboard Manual တြင္ ရွာေဖြဖတ္႐ႈ ႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔တည္းမဟုတ္ Motherboard ထုတ္လုပ္ရာ Website ထဲတြင္ ၀င္ဖတ္၍လည္း ရပါသည္။ လွ်ပ္စစ္မီးေၾကာင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း Virus ေၾကာင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း BIOS ပ်က္စီးတတ္ေသာ္လည္း ျဖစ္ခဲပါသည္။ BIOS ပ်က္စီးမႈကို ကာကြယ္ရန္ အတြက္ အခ်ဳိ႕ Motherboard မ်ား (ဥပမာ -Gigabyte) အတြင္း အရံ BIOS တစ္ခု ထည့္သြင္းေပးထား ပါသည္။

ကြန္ပ်ဴတာမွာ BIOS ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျပႆနာမ်ားလည္း ရွိတတ္ပါသည္။ မည္သည့္ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ၿပီး မည္သို႔ ေျဖရွင္းရမည္ကုိ ဤသို႔ ေတြ႕ရပါမည္။ 
Q: PC \ Mermory ေကာင္းေကာင္း အလုပ္ မလုပ္ပါ။ BIOS ကုိ Update လုပ္ၿပီး ေျဖရွင္းႏုိင္ပါ မည္လား။

A : Operating System ႏွင့္ Hardware မ်ား ပိုမို ဖဲြ႕ၿဖိဳး တုိးတက္လာသည္ႏွင့္ အမွ် BIOS ထုတ္လုပ္သူ (Motherboard ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူ ဟုလည္း ဆုိႏုိင္ပါသည္) မ်ားသည္ သူတုိ႔၏ BIOS ကို အသစ္ ထြက္ရွိလာေသာ ကြန္ပ်ဴတာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆက္စပ္ အလုပ္ လုပ္ႏုိင္ေစေရးအတြက္ အခါအားေလ်ာ္စြာ Update လုပ္ေပးေလ့ ရွိပါသည္။ BIOS Update လုပ္ျခင္းသည္ အလြန္တရာ ခက္ခဲေသာ အလုပ္မဟုတ္သည့္ အျပင္ ဤသို႔ ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ တစ္ခါတရံတြင္ ကြန္ပ်ဴတာ၌ ေပၚေပါက္ေနေသာ ျပႆနာမ်ားကို ေျပလည္ေစႏုိင္ ပါသည္။ ကြန္ပ်ဴတာကုိ ပုိ၍ ညက္ညက္ေညာေညာႏွင့္ ထိထိမိမိ အလုပ္ လုပ္ႏုိင္ေစ ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကြန္ပ်ဴတာ ပုိင္ရွင္မ်ား အေနျဖင့္ BIOS Update မ်ား ရရွိႏုိင္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း အလြယ္ႏွင့္ မသိၾကသျဖင့္ ထုိအလုပ္ မလုပ္ျဖစ္ၾကပါ။ 
Update လုပ္ႏုိင္ရန္ အတြက္ BIOS Version ကို သိဖို႔ လိုပါသည္။ ယင္းကုိ Motherboard လက္စြဲစာအုပ္တြင္ ရွာေဖြ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါတယ္။ BIOS Setup ထဲမွာလည္း ၀င္ၾကည့္ႏုိင္ပါသည္။ သိၿပီဆုိလွ်င္ Motherboard ထုတ္လုပ္သူ၏ Website ထဲ ၀င္၍ Update Version ရမရကုိ ၾကည့္႐ႈ႕စစ္ေဆး ရပါမည္။ ထုိ Website မွာ တုိက္႐ုိက္ ေတြ႕ျခင္လည္း ေတြ႕မည္။ သို႔မဟုတ္ ရႏုိင္မည့္ Link ေပးတာႏွင့္လည္း ႀကဳံႏုိင္ပါသည္။BIOS Update Utility Program သည္ အရြယ္ပမာဏ ေသးငယ္သျဖင့္ ယခင္က Floppy Disk ျဖင့္ ကူးယူၿပီး Update လုပ္ႏုိင္သည္။ ယေန႔ အခ်ိန္တြင္မူ Memory Stick သုိ႔မဟုတ္ CD ျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ ပါသည္။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း အေသးစိတ္ကိုပါ ေပးလုိက္မည္ ျဖစ္၍ ယင္းကို အေသအခ်ာ ဖတ္ရပါမည္။ လုိအပ္ေသာ Utility Program ကို တိက်စြာ ေရြးခ်ယ္ ကူးယူရပါမည္။ အေတြ႕အႀကဳံ ရွိလွ်င္ မိမိဖာသာ လုပ္ႏုိင္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ အမွန္တကယ္ နားလည္တတ္ကၽြမ္းေသာ ပညာရွင္ထံ အပ္ႏွံလုပ္ကုိင္ပါ။ လုပ္နည္းကိုင္နည္း လြဲမွားလ်င္ Motherboard သုံး၍ မရသည့္ အေျခအေန(ကြန္ပ်ဴတာသုံး၍ မရေတာ့သည့္ အေျခအေန) သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ႏုိင္ ပါသည္။ 

Q ။ ။ ကြန္ပ်ဴတာ ဖြင့္လုိက္သည့္အခါ BIOS ROM Check sum Error လာျပေနပါသည္။ ဘာကို ဆုိလုိပါသလဲ။ 
A။ ။ BIOS Program ကို ခ်ဳိယြင္းေအာင္ တစ္ခုလုပ္မိေသာအခါ ဤ Error မ်ဳးိကို ေတြ႕ရတတ္ ပါသည္။ ပမာဏအားျဖင့္ CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor) ကို ရွင္းပစ္ေသာ Motherboard ေပၚမွ Jumper ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တစ္ခုခု အမွား လုပ္မိျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ထုိကိစၥကုိ ေျဖရွင္းရန္မွာ မိမိႏွင့္ နီးနီးစပ္စပ္ မ်ဳိးတူေသာ Motherboard သုံး ကြန္ပ်ဴတာျဖင့္ Bootable Disk တစ္ခ်ပ္ ဖန္တီးရပါမည္။ (OS တူရမည္ကိုလည္း သတိျပဳပါ) သင့္ BIOS Type အတြက္ အသုံးျပဳႏုိင္ေသာ BIOS Flash Loader Utility ပါ၀င္တာ ေသခ်ာပါေစ။ (မေသခ်ာလွ်င္ တကယ္တတ္ကၽြမ္းေသာ ပညာရွင္ႀကီးမ်ား အလုပ္ လုပ္သည့္ ကြန္ပ်ဴတာဆုိင္မွာ အလုပ္အပ္ပါ) သင့္ Motherboard အတြက္ Latest Version BIOS ကုိ Board ထုတ္လုပ္ရာ Website ထဲ ၀င္ယူလ်င္လည္း အဆင္ေျပပါမည္။ ရၿပီဆုိလ်င္ ကြန္ပ်ဴတာ ျပန္ဖြင့္ပါ။ Insert Diskand Strike Ankey စာတန္း ေပၚလာလ်င္ Disk ထဲ၀င္ၿပီး Enter ေခါက္ပါ။ Flash Utility ကုိ သူ႔ဟာသူ ဆြဲသြင္း ျပဳျပင္သြားပါမည္။ တစ္ခါတစ္ရံ BIOS File Name ေတာင္းပါမည္။ ထည့္ေပးလုိက္ပါ။ မိမိထည့္ေပးေသာ File Name ကိုလည္း ေကာင္းစြာ မွတ္ထားပါ။ အေရးႀကဳံက သုံးႏုိင္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ 

Q: ကြန္ပ်ဴတာ ဖြင့္လုိက္သည့္အခါ တတီတီ ျမည္သံကုိသာ ၾကားရၿပီး ဘာမွ ေပၚမလာပါ

A: BIOS ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ Error Message မ်ားသည္ Text Message အေနႏွင့္ လာခဲ့ပါသည္။ ကံေကာင္းပါမွ တတီတီ ျမည္သံ ၾကားရပါမည္။ (RAM ႏွင့္ Graphic Card ျပႆနာရွိလွ်င္ Hard Disk ႀကိဳး လြတ္ေနလွ်င္လည္း တတီတီျမည္သံၾကားရမည္ကုိ သတိျပဳပါ။) ဤျပႆနာမွာ BIOS ROM Checksum Error ႏွင့္ ဆင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကံဆုိးလွ်င္ ဘာသံမွ ၾကားရမည္ မဟုတ္သလုိ ေမာ္နီတာ ေပၚမွာလည္း DOS Mode ထဲ ေရာက္ေၾကာင္း ျပသည္မွ တစ္ပါး ဘာမွေတြ႕ရမည္ မဟုတ္ပါ။ BIOS Program ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ ရွိေနပါၿပီ။ BIOS Flash Program လုိပါၿပီ။ Auto Exe.bat ကို ရေအာင္ရွာၿပီး Disk တစ္ခုခုေပၚ ကူးတင္ရပါသည္။ ၿပီးလွ်င္ ကြန္ပ်ဴတာဖြင့္ပါ။ DOS Prumpt ကုိ စကရင္ အမဲႀကီးေပၚမွာ ရွာပါ။ DOS Mode ကေန Command ေပးၿပီး BIOS ထဲ ယင္းဖုိင္ကုိ ျပန္သြင္းဖုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ Award BIOS ကဲ့သုိ႔ေသာ Board မ်ားအတြက္ Command နမူနာမွာ @ECHO OFF @AWD Flash Biosfile Name BIN ျဖစ္ပါသည္။ BIOS File Name မွာ AutoExec.BAT ျဖစ္ရပါမည္။